Kwaliteitssprong fietsparkeren

Een fietsenstalling kan een fietsnetwerk of herontwikkeling maken maar ook breken. Wat is het belang voor de fietser, en waarom zou een gemeente of ontwikkelaar hiermee aan de slag moeten? Maar ook: hoe dan?

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2021-2. | Tekst: Rens Jonker]

Nieuwe fietsen gaan de afgelopen jaren in Nederland voor steeds meer geld over de toonbank. Waar in 2003 nog een derde van de nieuwe fietsen goedkoper dan 300 euro was, was dit vorig jaar slechts nog 12 procent. Fietsen met een prijskaartje van meer dan 900 euro, waaronder veel e-bikes, zijn daarentegen steeds gewilder. Helaas worden er nog steeds ontzettend veel fietsen gestolen, in 2019 zo’n 466.000. Er is dus objectief behoefte aan veilige stallingsplekken voor fietsen.
Tegelijk waren veel van onze huidige stallingen nooit echt ontworpen voor e-bikes. Zo zijn stuurdragende fietsenrekken vaak niet berekend op de vele kabels aan het stuur van een e-bike en kan er schade ontstaan aan boordcomputers. Door het gewicht van de e-bike is bij ouderwetse voorwielrekken een slag in het wiel snel veroorzaakt en bij het dubbellaags parkeren krijgt de gemiddelde gebruiker hem niet altijd op de bovenste laag. Dit kan bijdragen aan parkeren op ongewenste plekken. De toegepaste kwaliteit moet dus meegroeien met de ontwikkelingen in het fietslandschap!

Ook verandert de rol van de (elektrische) fiets in de samenleving. Fietsen naar werk is niet meer alleen voor de fanatiekelingen weggelegd. In dure steden wordt dit zelfs een statussymbool: je laat zien dat je op fietsafstand van je werk woont! Verder is de fiets zelf steeds vaker een lifestyle-item. De hedendaagse fietser stelt dus steeds hogere eisen aan een stallingsplek voor haar pronkstuk.
Voor een laatste reden waarom kwalitatief hoogwaardige fietsenstallingen essentieel zijn in ons fietsnetwerk, kijken we naar IKEA. De reden dat IKEA bij de uitgang van haar winkels hotdogs en ijsjes voor spotprijzen verkoopt? Door de vriendelijke prijzen wordt de negatieve ervaring van het afrekenen van meubels omgezet in een positief gevoel. IKEA weet als geen ander dat het laatste deel van een ervaring het beste blijft hangen. Je kunt dus nog zo’n mooie (snel)fietspaden aanleggen, maar zonder passende stallingsplekken wordt de fietsrit alsnog met een negatief gevoel afgesloten.

Nut
Het belang van een kwalitatief hoogwaardige stalling voor de gebruiker is duidelijk, maar wat levert het op voor de faciliterende partij? Zoals net aangegeven is gemeentelijke fietsinfrastructuur niet compleet zonder goede stalmogelijkheden. Ook bij het ontwikkelen van een appartementencomplex of kantorenpand zorgt zo’n stalling voor een aantrekkelijker totaalaanbod. Als deze strategisch ontworpen en geplaatst is, kan zo’n kwaliteitsstalling zelfs een flink lagere parkeernorm rechtvaardigen.
Binnenstadmanagers en ondernemers(ver­enigingen) doen er eveneens goed aan om meer aandacht aan fietsparkeren te besteden. Het is meerdere malen aangetoond dat de fietsende bezoeker door meerdere bezoekjes in totaal soms meer besteedt dan de bezoeker per auto. Meer aandacht voor fietsparkeerplaatsen bij winkelgebieden is dus zeker gerechtvaardigd. In plaats van één autoparkeerplaats voor de winkel kunnen zó tien fietsparkeerplaatsen worden gerealiseerd, waarmee je dus méér klanten kunt ontvangen. Dit zorgt ervoor dat meer bezoekers met de fiets zullen komen in plaats van de auto, wat kan bijdragen aan klimaatdoelen.

Zo liever niet
We zien in de dagelijkse praktijk genoeg voorbeelden waar verbeteringen mogelijk zijn. Een binnenstad heeft volle fietsrekken, terwijl de bewaakte fietsenstalling niet goed vindbaar is of uit de richting ligt. De werknemer komt op de e-bike naar kantoor waar deze gestolen wordt wegens ontbreken van een veilige stalling. Zelfs nu nog worden talloze appartementencomplexen ontwikkeld waar de fietsenstalling achteraan staat bij de ruimteverdeling. Bewoners moeten hun fiets in een kleine kelderberging stallen, achter meerdere deuren én zonder stroompunt. De bakfiets staat uit noodzaak op de autoparkeerplaats. Bij een in 2018 opgeleverd wooncomplex in Nijmegen leidde dit ertoe dat bewoners de fiets noodgedwongen op het maaiveld begonnen te stallen. Hierdoor verrommelt de openbare ruimte, kunnen bezoekers van de bedrijven in de plint hun fiets niet kwijt en worden routes voor hulpdiensten geblokkeerd. Een kleine verbetering vooraf kan veel ongemak besparen.

Hoe dan?
Zodra het belang van goede fietsenstallingen door alle partijen gewaardeerd wordt, is een goed proces belangrijk. Houd aan de voorkant van een herinrichting of (her)ontwikkeling rekening met parkeren voor fietsen. Zo voorkom je dat de fietser blijft zitten met de restjes. Probeer jezelf in het proces te verplaatsen in de eindgebruiker. Als het veilig stallen slecht vindbaar is, of te veel moeite kost zullen veel fietsers kiezen voor de makkelijke optie. Ondersteuning van het planningsproces met integraal advies is in dit geval een goede oplossing; verkeerskundig kloppend, met oog voor gedrag, ruimtelijke inpassing en andere belangen.
Om tot gebruiksvriendelijke oplossingen te komen moet de fietsenstalling minstens op hetzelfde kwaliteitsniveau zitten als de autoparkeergarage. Liefst met een net iets aantrekkelijkere plek voor de fiets. 24 uur in- en uitrijden voor auto’s? Dan ook 24 uur bij je veilig gestalde fiets kunnen. Overdekt van de geparkeerde auto naar de winkel of het kantoor? Dan ook een droog gestalde fiets met overdekte passage naar de bestemming. Zo wordt de fiets voor steeds meer bestemmingen een volwaardige vervanger voor de auto en voelt de fietser zich gewaardeerd en gestimuleerd.

Tot slot is het belangrijk dat de stalling past bij het doel van het bezoek; fietsparkeerplaatsen op verschillende plaatsen voor kort bezoek en goed vindbare en gebruiksvriendelijke bewaakte stallingen voor een langer bezoek. Zo voerde Loendersloot Groep voor gemeente Nieuwegein een subsidiescan uit om de financieringsmogelijkheden te onderzoeken van twee extra bewaakte stallingen. Het resultaat mag er zijn. Voor elke aanrijroute komt binnenkort een eigen stalling beschikbaar, met meer comfort en gebruiksgemak voor de fietser.
Genoeg reden om meer aandacht te besteden aan fietsparkeren dus! Er moet aan veel gedacht worden om deze kwaliteitssprong mogelijk te maken, wij denken graag met u mee.

> Tekst: Rens Jonker is business innovator bij Loendersloot Groep